BLOG: De waarde van jouw erfenis kan voor je kinderen heel anders zijn
Een Legaat is een niet materiële erfenis, waarbij er een mandaat is om deze door te geven. Van generatie op generatie. Deze erfenis kan bestaan uit een levenswijsheid, traditie, gewoonte, ritueel, beroepskeuze, recept etc. Iets wat geholpen heeft om als generatie, in de ketting van generaties, het leven goed te over-leven. Een legaat paste bij zowel de vorige generatie, als bij de huidige en is bedoeld om ook de volgende generatie ten goede te komen. Met het doorgeven hiervan verbindt de huidige generatie het voor- en nageslacht. Met het in ere houden van het legaat voldoen ouders aan de verplichting van zorgdragen voor hun nageslacht. Ouders geven het beste door. Sterker nog, met het doorgeven van het legaat, wat je per mandaat in vrijheid en openheid mag gebruiken, bevrijden ouders hun kinderen van persoonlijkheidsgroei belemmerende gewoontes, verwachtingen en tradities van vorige generaties. Iedere generatie is verplicht om uit te zoeken of het meegekregen legaat nog steeds passend is. Passend voor zichzelf en voor de generatie daaronder. Het ijkpunt is de vraag: draagt het -nog steeds- bij aan de kwaliteit van over-leven voor het nageslacht? Daarbij liggen wel enkele gevaren op de loer: loyaliteiten aan ouders, eigenbelangen of belangen van de koude kant, en/of blinde vlekken kunnen het bederven. Het bewust ijken is de zorg die je als ouders verschuldigd bent aan je kinderen. Het mooiste is wanneer je dit als twee of drie generaties in dialoog kunt afstemmen.
Een delegaat ontstaat, even als een legaat, bijna altijd vanuit behoedend ouderschap. En veelal vanuit het ergste wat een ouder heeft meegemaakt. Hij wil ten zeerste voorkomen dat zijn kind hetzelfde overkomt. Het wordt vaak doorgegeven als een niet bespreekbaar gebod. Het kenmerkt zich ook vaak in een ongeschreven regel. Naast het doorgeven vanuit behoedend ouderschap, is er ook een vorm van de-legaat waarbij de huidige generatie zich inzet om, ten behoeve van zichzelf, de volgende generatie te brengen tot bepaald gedrag en bepaalde keuzes. Veelal ook in onbespreekbare en/of ongeschreven regels. Dit komt voort vanuit een verplichting aan de vorige generatie. Dus als de ouders van nu, hun kiesplicht t.o.v. hun ouders niet hebben kunnen uitvoeren, dragen hun kinderen daar de lasten van. Iedere generatie heeft dus de verplichting naar de volgende generatie om zijn legaten en de-legaten onder de loep te nemen. Het mooiste en tevens het moeilijkste is, wanneer je samen met je kind een de-legaat kunt gaan ombuigen naar een legaat.
Alie, bijna 80 jaar, zit tegenover me met Mijnie, haar dochter van rond de 60 jaar. De kleindochter van Mijnie heet Chantal. Ze is 16 jaar en met haar eerste vriendje naar bed geweest. Niemand wist dit. Alice is de moeder van Chantal en had een vermoeden, maar voordat ze het met haar dochter Chantal kon bespreken, bleek zij een abortus te hebben laten uitvoeren. Het lukt Alice om Chantal tot steun te zijn, ook al doet het haar erg veel pijn. Dit had ze niet gewild voor haar dochter. Sterker nog; dit heeft ze altijd willen voorkomen. Ze pijnigt haar hersens. Hoe heeft het kunnen gebeuren dat zij haar dochter hiervoor niet heeft kunnen behoeden? Het is een grote last voor Alice. Slapeloze nachten. Uiteindelijk gaat ze ermee naar haar moeder Mijnie. Naast de zorg die Mijnie voor haar dochter en kleindochter voelt, rakelt het oud zeer op van het verlies van haar eerste vriend/liefde. Ze is hierdoor al maanden boos op haar moeder. Het komt volgens Mijnie door haar moeder, dat die verkering is uit gegaan. Ze ziet er de onredelijkheid van in, maar kan er niet mee omgaan. Dit brengt Mijnie met haar moeder bij mij.
Langs een rood koord staan de generaties in een rij-opstelling op tafel. Alie als een grijs duplo poppetje, Mijnie wordt verbeeld in een boerin met een melkemmer. Alice als een vlotte vrouw met boblijn en koffer in haar hand en haar dochter Chantal met een paardenstaart en tattoos op haar armen. Ze hebben de poppetjes samen uitgezocht en eensgezind besloten welk poppetje wie mag verbeelden. Beide vrouwen kijken naar de generaties langs de rode lijn. Dan zegt Alie: “Eigenlijk zou mijn moeder er ook bij moeten, ze was een sterke vrouw die haar mannetje stond.” Als Alies moeder en ook bijstaat vraag ik, wijzend op het poppetje dat haar verbeeldt: “Wat heeft zij haar,” ik wijs op het poppetje dat Alie verbeeldt, “meegegeven wat voor jullie beiden van veel waarde is geweest om het leven te kunnen leven?” Alie begint een verhaal over de boerderij, de knechten en de meiden die er werkten en dan onderbreekt Mijnie Alie met de zin: “Dat weet ik wel, dat was ‘je benen bij elkaar houden’, want die knechten zijn niet te vertrouwen. Voordat je het weet schepen ze je met een kind op.” Alie legt haar hand op de arm van Mijnie, zoekt oogcontact en zegt: “ja, en ik ben haar,” ze wijst op het poppetje dat haar moeder verbeeldt, “nog steeds dankbaar voor. Het heeft me veel ellende bespaard.” Alie steekt opnieuw van wal, nu met het levensverhaal van haar moeder en de zus van moeder die zwanger was en nergens heen kon. Ik zie dat Mijnie haar oren spitst… komt er nu iets wat ze nog niet weet?
Terwijl Alie praat zoek ik naar iets om op in te haken wat moeder en dochter weer opnieuw, mogelijk anders dan voorheen, kan verbinden. Iets wat ook ten goede komt aan de andere vrouwen die als poppetjes op tafel staan. Uitgaande van de natuurwet van behoedend moederschap, is mijn hypothese dat de moeder van Alie haar heeft willen beschermen tegen een buitenechtelijk kind. Er bestonden nog geen voorbehoedsmiddelen. Alie heeft de goede raad opgevolgd en er geen spijt van gehad om dit als legaat door te gegeven aan Mijnie. Maar daar is mogelijk de kink in de kabel gekomen. Was het wel zo passend voor Mijnie, in de generatie van toen? Zij leefde in een andere tijd dan Alie. De sixties en de seventies. Zou hier het legaat een delegaat zijn gaan worden? En heeft Mijnie het als delegaat doorgegeven aan Alice en is dat onuitgesproken bij Chantal terecht gekomen? Chantal, die alle legaten en delegaten ten spijt, er nu op geheel eigen wijze mee omgaat en daarmee eigenlijk het onzichtbare en onuitgesprokene onthuld in dit vrouwengeslacht…
Ik ben echt afgedwaald met mijn gedachten. Ik heb een stukje gemist van Alies verhaal, want nu hoor ik Mijnie praten. Ik trek de conclusie dat het Mijnie is geweest die het gesprek met haar moeder niet is aangegaan over het doorgegeven legaat. Toen werd het een delegaat, denk ik triest. Het treft me diep dat een legaat een de-legaat kan worden en andersom…
Doen
- Zoek op zijn minst twee legaten uit je voorgeslacht op en bekijk of ze nog bij je passen én of je ze nog wilt doorgeven
- Vraag er hulp bij van een broer of zus, vader of moeder, dochter of zoon
- Zoek op dezelfde manier naar -op zijn minst- twee de-legaten
- Ga deze omzetten naar een legaat en doe dat bij voorkeur met dierbaren die daarbij betrokken zijn
LET OP
Het ijkpunt is en blijft of het passend is, of passend gemaakt moet worden, in het belang van de volgende generatie. Het middel daarvoor is de dialoog.
Nieuwe blogs als eerste via email ontvangen?
Vul dan hier je emailadres in: